پى‏آمد استقرار عدالت

استقرار عدالت در جامعه باعث شكوفايى استعدادها و بهره‏ورى صحيح از امكانات و نعمت‏هاى الهى و آرامش روحى جامعه است. استقرار عدالت افراد و گروه‏هاى جامعه را به يكديگر پيوند مى‏دهد و تفاهم و همگرايى برقرار مى‏كند. از بروز اختلاف‏ها و تبعيض‏هاى ناروا جلوگيرى مى‏كند. بين مردم و مديريت سياسى تفاهم و همدلى پديد مى‏آورد. استقرار عدالت از تجمع و تكاثر سرمايه‏ها از يك سو و بروز بيكارى و فقر و ناهنجارى در قشر عظيمى از مردم مانع مى‏شود و استقرار عدالت موجب اعتلاى فرهنگى و بالندگى و رشد فكرى مى‏گردد.

اختلاف نابجاى طبقاتى، بيكارى، فقر، فرهنگ منحط، تبعيض در بهداشت و درمان و فن‏آورى و دانش و تعليم و تربيت از بى‏عدالتى‏هاى اجتماعى نشأت مى‏گيرد. از هنگام اجتماعى شدن زندگى انسان بيشترين ناهنجارى‏ها و تلخ‏كامى‏ها و تبعيض‏ها و تفاوت‏ها از بى‏عدالتى دامن‏گير جامعه شده است.

دين و عدالت

دين كه سامان بخش جامعه در ابعاد گوناگون است بيشترين تلاش را در جهت استقرار عدالت دارد. دين تلاش مى‏كند در ابعاد گوناگون اقتصادى اجتماعى و قضايى و... عدالت را مستقر سازد و برقرارى عدالت را يكى از اهداف بزرگ پيامبران عنوان مى‏نمايد:«لقد ارسلنا رسلنا بالبينات و انزلنا معهم الكتاب و الميزان ليقوم الناس بالقسط» ⁽⁴⁾ پيامبران را با كتاب‏هاى آسمانى به همراه و وسليه سنجش فرود فرستاديم تا مردم به قسط و عدالت بپا خيزند.)

از پيام اين آيه كريمه استفاده مى‏شود كه استقرار عدالت بدون حضور انبيا و بدون پيام وحى امكان پذير نيست. اين انبيا هستند كه با تلاش فرهنگ و ايجاد زمينه براى حكومت الهى عرصه‏هاى استقرار عدالت را فراهم مى‏آورند و عرصه‏هايى كه در جامعه جهت استقرار عدالت فراهم آمده است از بركت پيام انبيا مى‏باشد.

انيبا و حاكمان دينى از لحاظ باور تمام نهادهاى اجتماعى، سياسى، قضايى، نظامى، فرهنگى، اقتصادى، را دعوت به عدالت مى‏كنند و خود آنها در تمام ابعاد نمونه تجسم عدالت مى‏باشند دين نه تنها رهبران الهى را بلكه عموم جامعه را به برپايى قسط فرا مى‏خواند.«يا ايها الذين آمنوا كونوا قوامين بالقسط» ⁽⁵⁾ مومنان بايد در برپايى عدالت بسيار پايدار باشند.)

دين در استقرار فضيلت‏ها، هم به ايجاد زمينه و انگيزه‏ها توجه دارد و هم از خطرها و آفت‏هايى كه يك نهاد فضيلت را تهديد مى‏كند بر حذر مى‏دارد. به همين سبب افزون بر توصيه و دعوت به استقرار عدالت آفت‏هاى عدالت را به عنوان يك رهنمون زير بنايى مورد توجه قرار داده است و آفت‏ها و خطرهايى كه اين نهاد را تهديد مى‏كند گوش زد مى‏نمايد. به دو خطر زيربنايى اشاره مى‏شود.

آفات عدالت

الف ـ گرايش‏ها:

استقرار عدالت را دو خطرعمده همواره تهديد مى‏كند. از آن دو مى‏توان به عنوان حب و بغض‏ها نام برد. در تمام شاخص‏ها و محورهاى ياد شده عدالت را يك گرايش و يك گريز تهديد مى‏نمايد . گرايش باعث مى‏شود كه فرد در موارد ياد شده از محور حق خارج شود. گرايش سبب مى‏شود انسان در داورى‏يا تسهيم سهام يا شهادت و يا هر شاخص ديگر در اثر گرايش و محبت به فرزند يا پدر و مادر يا برادر يا ديگر اقربا و نيز دوستان و آشنايان يا هواداران حزب و گروه از محور عدل بيرون رود.

ب ـ دشمنى‏ها:

و نيز دشمنى و بيزارى باعث مى‏شود كه انسان در مورد طرف مقابل به ناحق شهادت يا داورى يا توصيف نمايد و عدل را در شاخص‏هاى ياد شده زير پا نهد. قرآن نسبت به هر دو خطر هشدار مى‏دهد كه نه محبت و گرايش به اقربا شما را از مسير عدالت خارج كند، و نه عداوت و دشمنى نسبت به فرد باعث شود كه از شاخص‏هاى عدالت عدول كنيد. در مورد اول مى‏فرمايد: «و اذا قلتم فاعدلوا و لو كان ذا قربى» ⁽⁶⁾ سخن عادلانه بگوييد و لو سخن شما درباره اقربا باشد) كه شامل داورى، شهادت، توصيف، و گفتگوهاى معمولى نيز مى‏شود. خويشاوندى نبايد باعث شود در داورى يا شهادت و... از محور عدل خارج شويد. محبت و گرايش به علاقه‏مندان و هم چنين علاقه‏مندى‏هاى ديگر.

در مورد دوم مى‏فرمايد:«يا ايها الذين آمنوا كونوا قوامين الله شهداء بالقسط و لا يجرمنكم شنئان قوم على الا تعدلوا اعدلوا هو اقرب للتقوى» ⁽⁷⁾ كسانى كه به خدا ايمان آورديد بايد نسبت به خدا پايدارى باشيد و شما بايد گواهان بر پايى عدل نسبت به ديگران بوده و هرگز دشمنى با قومى موجب نشود كه عدالت را ناديد بگيريد . همواره عدالت را كه به تقوى نزديك‏تر است رعايت كنيد.)

دشمنى با كسى نبايد باعث شود حق و عدالت را ناديده بگيريد. شهادت ناحق، يا داورى نابجا و يا بيان ويژگى‏ها كاستى ايجاد كنند. و يا در واگذارى مسؤوليت‏ها و توزيع امكانات تفاوت ايجاد نماييد. اين رهنمود آشكار قرآن در آفات عدالت است. تمام بى‏عدالتى‏ها در جامعه به اين دو محور بازگشت دارد.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: